Hoe voer ik een goed gesprek met mijn tiener?

Hoe voer je nou een goed gesprek? Wat is daarvoor nodig?

Voor een goed gesprek is nodig dat het een dialoog is, waarbij ieder zich vrij voelt om ervaringen, gedachten en verlangens te delen. Ook moet er een sfeer zijn waarin beide partijen zich geaccepteerd voelen.

Hieruit komt meteen de grootste valkuil naar boven voor ouders: leren met je tiener te praten, in plaats van tegen je tiener.

Nou is de kans groot dat jij meteen in je hoofd schiet bij het lezen van dit stuk. Dat doen we namelijk allemaal, de hele dag door. Je leest of hoort iets, en gaat meteen in gesprek met jezelf. In jouw hoofd roept een stemmetje ”ja maar”. Zet dat even aan de kant. Denk eens terug aan toen jij tiener was, en hoe jouw ouders met jou praatten. Wat vond je fijn? Wat werkte niet? Verplaats je even in de rol van tiener voor het lezen van dit stuk. Als je klaar bent met lezen, mag je weer in je rol als ouder stappen 😉.

Wanneer is iets een goed gesprek?

Bij een goed gesprek focus je je op wat je hoort. Niet op wat je zegt. Je stelt vragen omdat je de gedachten, gevoelens en verlangens van je tiener wilt begrijpen. Ook hiervoor is het belangrijk je hoofd even uit te zetten en ondertussen niet in gesprek te gaan met jezelf. Je checkt dan namelijk uit bij je tiener, en in bij jezelf. En dat was nou net niet het doel.

Moet ik anders communiceren met mijn kind nu het een tiener is?

Ja, absoluut. Bij jonge kinderen maak je voornamelijk gebruik van instructies en commando’s. Wanneer je dit blijft doen tijdens de tienerjaren, sluit je niet aan bij de ontwikkeling van je kind. Je zult een reactie krijgen als ”je behandelt mij als een kind”. Daarin heeft je tiener gelijk.

Je wilt jezelf aanleren je kind te behandelen als een tiener. Ja, het is nog een kind. Maar wel een kind dat hard aan het werk is zelfstandig te worden, een eigen identiteit en visie te ontwikkelen, serieus genomen te worden. Dit ontwikkelende zelfbeeld wil je stimuleren. Zelfvertrouwen geven.

Wat is de grootste valkuil in zo’n gesprek?

Je zult moeten leren toestaan dat je tiener zijn eigen gedachten, dromen en emoties heeft. En dan nog het belangrijkste: dat hij of zij dit met jou kan delen zonder dat jij daar een oordeel over geeft. Een tiener zei eens tegen mij: ”ouders hebben het talent om alles te verpesten wanneer ik met een leuk idee kom”. Deze jongen probeerde vaak tijdens het avondeten te vertellen over zijn dromen voor de toekomst, waarbij ouders vaak (met de beste bedoelingen) dit gesprek over een droom veranderden in een werksessie over het SMART maken van een doelstelling. Ze staken vaak van wal over de haalbaarheid van die droom, wat kost dat dan, heb je dat geld wel, enzovoort. ”Zo is de lol er meteen af”, zei de jongen tegen mij.

Voor de meeste ouders is dit een van de grootste uitdagingen van de opvoeding. Hieronder vind je tips om dit zo goed mogelijk aan te pakken.

Tips voor een goed gesprek:

1. Houd oogcontact wanneer de tiener aan het woord is. Dit zorgt ervoor dat je niet in je hoofd gaat en ‘in gesprek met jezelf’ gaat. Rol nooit met je ogen.
2. Doe niet tegelijkertijd iets anders. Denk erom dat het gaat om onverdeelde aandacht. Dus 100% aandacht voor elkaar. Wil je meer weten over onverdeelde aandacht, lees dan dit artikel. Lukt het je niet om 100% aandacht te geven? Zeg dan: ”Ik merk dat je graag met me wilt praten. Ik wil dat ook graag, maar dat lukt nu even niet. Als je me even de tijd geeft om dit af te maken kunnen we zo samen praten, oke?”
3. Luister naar gevoelens. Stel jezelf de vraag: ‘Welke emoties spelen er?’ en check dit bij je tiener. Bijvoorbeeld: ”Het lijkt of je boos bent omdat ik …. heb gedaan. Klopt dat?” Op deze manier leer je je tiener dat het oke is om je gevoelens te uiten en dat je het graag wilt begrijpen.”
4. Observeer lichaamstaal. Lichaamstaal kan soms iets anders uitdrukken dan gesproken woorden. Een tiener kan zeggen dat iets ‘oke’ is, maar er nog erg verdrietig uit zien. Merk dan op dat je hoort dat hij/zij zegt dat het oke is, maar het lijkt alsof hij/zij nog verdrietig is. Op zo’n manier laat je merken dat je iemand echt ziet.
5. Onderbreek niet. Wist je dat onderzoek heeft aangetoond dat een gemiddeld persoon slechts 17 seconden luistert voor hij de spreker ontbreekt en zijn eigen ideeën gaat spuien? Houd het doel van het gesprek in gedachten. Je wilt de gedachten, gevoelens en verlangens van uw tiener begrijpen. Je bent er niet op uit jezelf te verdedigen of iemand terecht te wijzen.
6. Stel reflectievragen. ”Klopt het dat ik je hoor zeggen dat je ….?” Dit voorkomt misverstanden en laat bovendien zien dat je je best doet het echt te begrijpen.
7. Onthoud de 3 kernvragen. Wat denkt mijn tiener? Wat voelt mijn tiener? Wat verlangt mijn tiener van mij? Totdat je een antwoord hebt op die drie vragen, is het nog niet het moment om je eigen zienswijze kenbaar te maken.
8. Toon begrip. Je tiener heeft het nodig dat je hem begrijpt. Dat willen we allemaal. Zeg ”als ik het goed begrijp dan wil je graag…, klopt dat?” Als dit met een ‘ja’ wordt beantwoord, kun je begrip tonen. ”Ik snap dat je dat graag zou willen. Het klinkt erg leuk om ….”.
9. Everything before the but is bullshit. Sluit het tonen van begrip niet af met het woord ‘maar’. Daarmee verpest je alles wat je ervoor hebt gezegd.
10. Vraag toestemming om je mening te geven. ”Zou je willen horen wat ik van het idee vind?” Wanneer alle voorgaande stappen goed zijn uitgevoerd, is de kans groot dat de tiener jouw zienswijze wil horen. Het risico bestaat dat jullie het niet met elkaar eens zijn, maar er is wel een gesprek waarin jullie naar elkaar luisteren. Wordt deze vraag met ‘nee’ beantwoord, respecteer dat dan.

Waarom moet ik mijn tiener om toestemming vragen om mijn mening te geven?

Tsja, dat antwoord ligt geheel bij jezelf. Als ouder heb je natuurlijk het recht om je mening te mogen geven tegen je kind, net zoals jouw kind dat andersom ook heeft. Echter gaat het hier niet om recht hebben op. Het gaat om de vraag: Wil je dat je tiener luistert naar wat je te zeggen hebt?

Door het vragen van toestemming erken je dat je kind een individu is met een keuze, welke je respecteert. Je bevestigt daarmee een gevoel van onafhankelijkheid en zelfvertrouwen, waardoor je een juiste sfeer creeërt voor een goed gesprek. Je tiener zal zich volwassen behandeld voelen, en zich ook sneller zo gedragen. Wanneer je geen toestemming vraagt zal een tiener zich als een kind behandeld voelen, en sneller zijn oren sluiten en zich kinderachtig gedragen.